نخلستان هایی که بافق را نامدار نموده است - سافاری رو

نخل و نخلکاری در این شهرستان قدمتی 2000 ساله دارد و همین باعث شده تا این شهرستان علاوه بر این که در کنار کرمان، بوشهر، خوزستان و سیستان و بلوچستان یکی از قطب های فراوری خرمای کشور به تعداد می رود، دارای تاریخ، تمدن و میراثی کهن باشد که امروز آن را در زمره یکی از منطقه ها گردشگری کشور هم قرار می دهد.

فراوری خرما به تنهایی زمینه اشتغال بسیاری برای بافقی ها ایجاد نموده، با این حال استفاده بهینه از اجزای نخل برای ساخت صنایع دستی حصیری، به رشد این شهرستان و اشتغال زایی و درآمدزایی آن افزوده، ضمن این که زمینه توسعه گردشگری را هم فراهم نموده است.

ثبت نخلستان های بافق در لیست آثار ملی کشور در اردیبهشت سال جاری هم اتفاق مثبتی بود که انتظار می رود زمینه توسعه گردشگری و اعتلای مالی این خطه را فراهم کند؛ افق روشنی که آن را مدیون محصول گرمسیری خرما هستیم.

قیمت خرما هم مانند دیگر محصولات کشاورزی در یکی دو سال اخیر دچار نوساناتی شده و شرایط مالی بر مقدار فراوری و فروش این محصول گرمسیری تاثیرگذار بوده است. این را از زبان نخلدارانی برای تان می نویسیم که معتقدند خرمای بافق با وجود داشتن کیفیت مناسب هنوز نتوانسته راهی به بازارهای جهانی پیدا کند.

یکی از خرماکاران بافقی با ما از بی ثباتی شرایط بازار، قیمت پایین خرما، افزایش قیمت سموم و دستمزد کارگران می گوید و باغدار دیگری از وجود دلالان گلایه می نماید: دلال ها محصول ما را به قیمت های پایین خریداری می نمایند و به قیمت های بالا در استان های دیگر به فروش می رسانند. نخلدار دیگری هم از نبود کارگاه های صنایع بسته بندی مناسب در شهرستان شکایت دارد و می گوید اگر فرآیند بسته بندی مناسب در شهرستان وجود داشت، دلالان و واسطه ها نمی توانستند محصول ما را در شهرهای دیگر عرضه نمایند که در آنجا بسته بندی شده و با نام و نشان غیربافقی ها در بازار عرضه گردد.

ای کاش سردخانه داشتیم

موانع و مسائلی که باغداران بافقی درباره محصول خرمای شان به ما گفتند و از آنها گلایه کردند، همان چیزی است که مدیر جهاد کشاورزی شهرستان بافق هم به آنها اشاره می نماید. علی اکبر رحمتیان البته تاکید می نماید که مهم ترین مشکل باغداران بافقی، قیمت پایین خرما در زمان برداشت و کمبود سردخانه برای نگهداری محصول برداشت شده است.

رحمتیان سطح زیرکشت خرما در شهرستان بافق را 2000 هکتار اسم نموده و با اشاره به این که 2500بهره بردار در این حوزه مشغول به فعالیت هستند، می گوید: حدود 70 درصد خرمای اصلاح شده و فراوریی بافق به استان های قم، اصفهان و تهران صادر می گردد.

این خرما را همه می شناسند

مهم ترین گونه های خرمای بافق، ارقام بومی کبکاب، زاهدی و پیارم است که حدود 600 هکتار از باغات منطقه به کشت این ارقام تجاری اختصاص یافته و مدیر جهاد کشاورزی بافق می گوید به رغم همه مسائل، با توجه به بازاریابی های اجرا شده و برگزاری سالانه جشن خرما در شهرستان، این محصول توانسته صندلی خوبی در استان و کشور پیدا کند و مشتریان خوبی برای کشاوزران بافقی از سراسر کشور بیاورد.

رحمتیان درخصوص نبود یا کمبود صنایع تبدیلی و تکمیلی برای فرآوری محصول خرما هم یادآور می گردد که در حال حاضر دو کارگاه فرآوری در شهرستان، در زمینه فراوری سرکه خرما، شیره خرما، لواشک خرما و دیگر محصولات جانبی فعالیت دارند و برای احداث سردخانه و کارگاه های بسته بندی خرما هم بعضی مجوزها صادر شده و بعضی در دست اقدام است. بعلاوه برای حمایت از کشاورزان تسهیلات سرمایه در گردش به خرماکاران داده شده و توزیع پاجوش یارانه ای هم در اختیار آنها نهاده شده است. در بحث مبارزه با آفات هم شبکه مراقبت دولتی و خصوصی در شهرستان فعال شده و در این زمینه آموزش های لازم به خرماکاران ارائه می گردد.

خرمای بافق معروف است

با این که باغداران بافقی گلایه داشتند که خرمای بافق نتوانسته نشان و برند تجاری مخصوص خود را به دست آورد و به صندلیی که درخور آن است، برسد.

مدیرجهاد کشاورزی بافق اما به جام جم می گوید با توجه به این که بافق از نظر مالی یک شهرستان معدنی و دارای ظرفیت های مهم گردشگری است، همه ساله گردشگران زیادی به این شهرستان سفر می نمایند، گونه های بومی کبکاب، زاهدی و پیارم توانسته در سطح استان و کشور به خوبی به فروش برسد و گردشگران و مسافران استقبال خوبی از خرماهای بافق دارند و این یعنی مهم ترین محصول بافقی ها حرفی برای گفتن در کشور دارد و می تواند به راحتی به فروش برسد.

نبود سردخانه مهم ترین مشکل

سرپرست اداره تعاون روستایی شهرستان بافق هم عظیم ترین مشکل نخلداران شهرستان را نبود سردخانه در بافق اسم نموده و می گوید، با این وجود بخش خصوصی توانسته با ایجاد سرخانه در شهرستان، محصولات کشاورزان را خریداری نموده و پس از آن فرآوری کند، اما سازمان تعاون روستایی بافق خود اعتباری برای ایجاد سردخانه در اختیار ندارد.

به گفته رحیم زارع هم کیفیت خرمای بافق مرغوب است و هم این که اکنون صندلی مناسبی در

کشور دارد.

زارع با بیان این که در سال بیش از 7000 تن خرما در این شهرستان فراوری می گردد، یادآور می گردد که در چند سال گذشته (پیش از کرونا) با توجه به گردشگرپذیر بودن بافق، جشنواره خرما با حضور خرماکاران و افراد مرتبط با این رشته برگزار گردیده که مهم ترین هدفش برندسازی این محصول بوده است.

کمبودی وجود ندارد

باوجود آن که باغداران و بعضی مسؤولان به کمبود صنایع فرآوری خرما اشاره نموده و می گویند جای خالی این صنایع در بافق مشهود است، اما مدیر صنایع تبدیلی و تکمیلی جهاد کشاوری معتقد است که دو واحد کارگاه فرآوری محصول خرما که مشغول تهیه شیره خرما، چیپس خرما، شکلات خرما و... از خرمای بافق است؛ با توجه به ظرفیت فراوری خرمای شهرستان کافی است و احتیاج فعلی شهرستان را مرتفع می سازد.

علیرضا طاقه باف می گوید: بخش خصوصی در این زمینه مشارکت فعالی دارد، ضمن این که هم اکنون 11 مجوز سرمایه گذاری برای فرآوری محصولات خرما در شهرستان ارائه شده که چهار مورد از این مجوزها پیشرفت 100درصدی داشته است.

به گفته وی، این سازمان برای حمایت از کشاورزان و بخش خصوصی در زمینه احداث واحدهای فرآوری محصولات، تسهیلاتی در دو بخش صندوق توسعه ملی و سامانه اعتبارات مکاهماسیون جهاد کشاورزی به منظور خرید تجهیزات به متقاضیان ارائه می دهد.

رونق صنایع دستی، توسعه گردشگری با خرما

درخت خرما برکات فراوانی دارد، طوری که حتی از کوچک ترین ضایعات آن هم می توان استفاده کاربردی کرد. از اجزا و شاخ و برگ نخل برای تهیه حصیر، پادری، جارو، کلاه، بادبزن، طناب، سبد و دیگر محصولات حصیری استفاده می گردد و رونق صنایع دستی بافق مرهون این درخت بلندقامت است. نخل بعلاوه باعث اشتغالزایی فراوان در این شهر شده و ثبت نخلستان های بافق در لیست آثار ملی هم می تواند فرصت مناسبی برای برندسازی این محصول و توسعه گردشگری بافق باشد.

لیلا رنجبر، مدیرکل میراث فرهنگی شهرستان بافق با اشاره به ثبت نخلستان های بافق در لیست آثار ملی به ما می گوید که نخلستان های بافق منطقه ها وسیعی در شهر و روستاهای بافق را شامل می گردد و تمام این گستره از جاذبه های گردشگری و منظره دیدنی بافق به تعداد می رود. ثبت ملی نخلستان های بافق بعلاوه باعث می گردد هرگونه دخل و تصرف عملیاتی که منجربه تخریب و تغییر هویت این محوطه ثبتی گردد، جرم انگاشته و با آن برخورد قانونی گردد.

حصیربافی برند صنایع دستی بافق

مدیرکل میراث فرهنگی شهرستان بافق از حصیربافی به اسم برند صنایع دستی بافق یاد نموده و می گوید: بیش از یک هزار نفر در این حوزه مشغول به فعالیت هستند که با استفاده از تمامی اجزای خرما اعم از برگ خرما، الیاف و هسته خرما و دیگر اجزای درخت، صنایع دستی ماندگاری خلق می نمایند و باعث رونق اشتغالزایی در شهر می شوند.

به گفته رنجبر، با کوشش میراث فرهنگی شهرستان تا به امروز بیش از200 نفر از این افراد ساماندهی شده، تحت حمایت های میراث فرهنگی نهاده شده اند و کار شناسایی دیگر افراد فعال در این حوزه هم در دست اقدام است.وی از بافق به اسم شهر بافته های حصیری یاد نموده و می گوید: با توجه به سابقه کهن این شهر در استفاده از تمامی اجزای درخت خرما در فراوری صنایع دستی، امید است که به زودی این صنعت مهم به صندلی واقعی خود در استان و کشور دست یابد.

رنجبر به اعطای تسهیلات کم بهره به هنرمندان این حوزه هم اشاره نموده و با بیان این که اداره میراث فرهنگی با همکاری اداره آموزش و پرورش در دوران قبل از کرونا دوره های حصیربافی در مدارس برگزار می کرد که مورد استقبال دانش آموزان و معلمان نهاده شد، می افزاید: اخیرا در میدان خان بافق یک مرکز فروش صنایع دستی احداث شده که 10غرفه از این مرکز در اختیار هنرمندان حصیربافی نهاده شده است. از سویی پیش از شیوع کرونا دو جشنواره خرما در شهرستان برگزار گردید که تاثیرات مثبتی داشت. امیدواریم در شهریور سال جاری و درصورت نابودی کرونا، بتوانیم دوباره جشنواره خرما برگزار کنیم.

سمیه شرف دینی - روزنامه جام جم