خانه قوام السلطنه و موزه آبگینه
به گزارش سافاری رو، قوام السلطنه (احمد قوام) که بود؟
احمد قوام، ملقب به قوام السلطنه از بانفوذترین سیاستمداران ایرانی در دوران سلطنت قاجار و پهلوی بود که سه بار در دوران قاجار و دو بار در دوران پهلوی به نخست وزیری رسید، 14 بار به عنوان وزیر امور داخلی انتخاب شد، 4 بار پست وزارت امور خارجه به او تفویض شد و علاوه بر این 4 بار وزیر امور مالیه، 2 بار وزیر جنگ و یک بار وزیر عدلیه بود. قوام السلطنه، اواخر دوران قاجار و زمانی که نخست وزیر احمدشاه بود، دستور داد در یکی از بهترین نقاط تهران، برای او خانه ای بسازند که امروز یکی از شاخص ترین خانه های تاریخی تهران و معماری آن زبانزد خاص و عام است. هیچ گردشگری نیست که قصد تهران گردی داشته باشد اما نام خانه قوام السلطنه را از قلم بیاندازد.
در خانه قوام السلطنه چه می بینیم؟
خانه قوام السلطنه در خیابان سی تیر، پیش از آنکه موزه سفال و شیشه باشد، یعنی تو را برای دیدن تاریخ صنعت شیشه و سفال گری به خیابان جمهوری بکشاند، خانه ای تاریخی است که معماری منحصر به فردش هر بازدیدکننده ای را مبهوت می نماید و خود ساختمان به اندازه اشیای موزه ای که در آن به نمایش گذاشته شده، دیدنی و تماشایی است. خانه قوام، ساختمان دو طبقه ای است که در باغی 7000 متری و با هندسه ای هشت ضلعی بنا شده و در نمای آجری آن 50 نوع آجرکاری به کار رفته است. در و پنجره های چوبی آن منحصر به فردند و گفته می گردد در طراحی آن ها از نمادهای رایج در معماری ایران در دوران سلجوقی استفاده شده است.
معماری خانه قوام السلطنه
این خانه اگرچه با تلفیقی از معماری ایرانی و اروپایی ساخته و پله های آن به سبک روسی طراحی شده اند اما در جای جای آن، هنر استادکاران ایرانی به چشم می خورد؛ در منبت کاری های درها و پله ها، در گچ بری های سقف ها و ستون ها و آیینه کاری هایی که به این خانه حال و هوای کاملا ایرانی داده اند. پس از انقلاب در سال 1368، به آینه کاری های طبقه دوم بخش هایی اضافه شده که در آن ها مضامین مذهبی و انقلابی به چشم می خورد.
پله ها و کف پوش های چوبی خانه قوام السلطنه که طرح های هندسی مربع، مثلث و دایره بر آن ها نقش بسته حالا دیگر سال هاست که به جیر جیر افتاده اند، از هر پله ای که بالا می روی صدای جیر جیر آن بلند می گردد، پله های این خانه تغییری ننموده است، کف ساختمان هم همینطور، همه چیز همانطور که از ابتدا ساخته شده بوده باقی مانده و به همین دلیل زمانی که راه می روید صدا می دهد این خانه تغییرات جزیی داشته و دخل و تصرف ها در آن بسیار محدود بوده است.
درباره تاریخ خانه قوام السلطنه بدانید
این خانه تاریخی از 1300 تا 1330 شمسی محل اقامت قوام السلطنه ملقب به حضرت اشرف بود و پس از آن به سفارت مصر واگذار شد. در زمان استقرار سفارت مصر در این ساختمان، گچ بری هایی به سبک اروپایی به بخشی از تالارهای طبقه اول افزوده شد و اگر دقت کنید، پایین بخشی از گچ بری های این طبقه پرچم سفارت مصر دیده می گردد. پس از سفارت مصر، مدتی سفارت افغانستان این خانه را در اختیار گرفت و پس از آن به بانک بازرگانی واگذار شد تا اینکه در 1355 شمسی دفتر فرح پهلوی این عمارت قاجاری را برای راه اندازی موزه خرید. طراحی این موزه به مهندسان ایرانی و طراحی ویترین ها و معماری داخلی آن به هانس هولاین، معمار برجسته اتریشی سپرده شد. هولاین از قدیمی ترین معماران سبک پست مدرن، در طراحی موزه آبگینه از آثار برجسته تاریخی ایران مانند کاخ تچر، ستون های تخت جمشید، قوس های صفوی و کعبه زرتشت الهام گرفته و با اینکه ویترین ها و فضای کلی موزه به صورت مدرن طراحی شده اند، به فضای کلی ساختمان که بنایی سنتی است آسیب نزده و در هماهنگی کامل با آن قرار گرفته است.
موزه آبگینه
طراحی موزه آبگینه یکی از بهترین کارهای هولاین به شمار می رود؛ بعضی از منتقدان کارهای هولاین معتقدند که این معمار اتریشی در طراحی داخلی موزه آبگینه به اهمیت فضاهای خالی توجه نموده و همین موضوع سبب شده بازدیدکنندگان هنگام بازدید از موزه احساس خستگی نکنند. این نکته در کارهای بعدی هولاین کمتر به چشم می خورد و او در طراحی های بعدی خود سالن ها را شلوغ تر طراحی نموده است.
در موزه آبگینه چه می بینیم؟
از بارزترین ویژگی های طراحی داخلی موزه آبگینه باید به طراحی منحصر به فرد ویترین ها و ایده های ابتکاری که هولاین در این زمینه به کار گرفته، اشاره نمود. ویترین هایی که گاه با الهام از ستون های تخت جمشید، گاه با الهام از کاخ تچر داریوش هخامنشی و گاه با الهام از کعبه زرتشت در نقش رستم طراحی شده اند و در نوع خود بی نظیر و منحصر به فرد هستند. خانه قوام السلطنه و در واقع باید گفت موزه آبگینه در 2 طبقه با 5 تالار ساخته شده که در دو تالار واقع در طبقه اول شیشه و سفال مربوط به دوران قبل از اسلام و در سه تالار واقع در طبقه دوم آثار دوران اسلامی به نمایش گذاشته شده است.
بخش های مختلف موزه آبگینه
موزه هم چنین شامل بخش های اداری در زیرزمین ، دبیرخانه و دفتر رئیس در طبقه بالا است . کتاب خانه نیز، واقع در ضلع شمال غربی ، شامل 4 هزار جلد کتاب فارسی و انگلیسی در زمینه های باستان شناسی ، تاریخ و هنر است .
موزه آبگینه در میان گردشگران
این موزه، راهنمای موزه آبگینه یکی از پر بازدیدکننده ترین موزه های شهر تهران است و بیشتر بازدیدکنندگان آن گردشگران خارجی هستند. موزه آبگینه سالانه به طور متوسط بیش از 2 میلیون نفر بازدیدکننده دارد. سارقان آثار تاریخی یک بار در سال 1379 اشیاء تاریخی را از این موزه سرقت کردند. آثاری که هیچ گاه سرنوشت آن ها پس از سرقت تعیین نشد و پرونده مربوط به سرقت این مجموعه از اشیای تاریخی هم چنان در دستگاه قضایی مفتوح است.
منبع: دالاهو