شب چلّگی تازه دامادها به عروس در طولانی ترین شب سال - سافاری رو

در همین خصوص یک پژوهشگر بومی منطقه ترشیز در گفت وگو با خبرنگاران اعلام کرد: شب اول دی ماه، اولین شب شروع چله بزرگ زمستان است و تا دهم بهمن به مدت چهل روز ادامه دارد . در این نخستین شبی که در آن مردم فصل پاییز را پشت سر گذاشته و می خواهند با فصل سرد زمستان روبرو شوند مردم کاشمر و بیشتر روستاهای آن آداب و رسومی دارند که خوشبختانه هنوز این آداب و رسوم کم و بیش به اجرا در می آید.

وی ادامه داد: مردم کاشمر عقیده دارند هر یک از میوه ها، خواص مخصوص دارند و هر نوع میوه ای که در شب چله بخورند خواص و فایده آن تا سال آینده همان وقت در بدن آن ها خواهد ماند و آن ها را از گزند بسیاری از حشرات و جانوران و حتی برخی بیماری ها نیز حفظ خواهد نمود.

این پژوهشگر بومی منطقه ترشیز اظهار کرد: در روستاها از میان انواع میوه ها، هندوانه بیش از میوه های دیگر مورد توجه است، قبل از اینکه فصل این میوه تمام گردد، روستاییان چند هندوانه بالای کاه می گذاشتند تا سالم بماند و یا اینکه در تور نموده و از سقف اتاق یا زیر زمین برای شب چله آویزان می کردند.

وی گفت: کاشمری ها برای هندوانه خواص زیادی ذکر می نمایند و عقیده دارند هندوانه گرمی مغز و سوزندگی جگر را دفع می نماید و عقیده دارند هر کس در شب چله هندوانه بخورد، جگرش لک بر نمی دارد و در تابستان سال بعد گرما در او تاثیر نخواهد نمود و اگر کرم روده داشته باشد، کرم روده دفع خواهد گشت.

خلیلی اظهار کرد: از میوه های دیگر شب چله انار، گلابی، به و هویچ است، مردم منطقه اعتقاد دارند هر کس این میوه ها را در شب چله بخورد از نیش عقرب و زنبور در امان خواهد ماند، همچنین هر کس در شب چله انگور بخورد، گرمازده نخواهد شد و اگر حلوا ارده بخورد درد چشم نمی گیرد، اگر سیر ترشی بخورد تا سال آینده درد مفاصل نخواهد گرفت.

وی همچنین اعلام کرد: در روستاهای کاشمر مرسوم بود در روز آخر آذر که شب آن چله است، از سوی خانواده داماد برای نامزدش خوانچه ببرند، این گونه که هفت سینی آماده می کردند، هفت پارچه الوان در یک سینی، هندوانه، یکی سیب قرمز، یکی گلابی، یکی انار، یکی هم برنج و گوشت یکی دیگر لباس از قبیل پارچه پیراهن، چادر، گردنبند یا انگشتری طلا، این هفت سینی را هفت نفر بر روی سر گذاشته و به خانه عروس می بردند.

این پژوهشگر بومی منطقه ترشیز اضافه نمود: جلو درب منزل عروس اسپند دود می کردند و به هر نفر که سینی برداشته بود، یک عدد دستمال که خود عروس بافته بود با یک جفت جوراب می دادند و در یکی از این سینی ها یک دست لباس برای داماد گذاشته و به خانه داماد می فرستادند و داماد، پدر، مادر، خواهر و برادرانش را دعوت می کردند که شب چله برای شام به خانه عروس بیایند که از طرف خانواده داماد نیز پذیرفته شده و می آمدند.

وی مطرح نمود: روستاییان کاشمر همان طور که به پیشواز ماه محرم و رمضان و عید نوروز می فرایند به استقبال زمستان نیز می فرایند، پشت بام های اتاق و آغل و طویله گوسفند و گاو را گل اندود می نمایند که در کاشمر به گل اندود کردن کاه گِل می گویند.

خلیلی ادامه داد: بردن گندم و جو به آسیاب و آرد کردن آن ها برای زمستان خود و دام ها، آوردن کاه و علوفه یونجه برای دام ها و ذخیره علوفه برای زمستان به خصوص در روزهای بارانی و برفی، خریداری زغال و نفت برای کرسی و چراغ، آوردن کُنده، شاخه و بوته برای پخت نان و گرم شدن، رفتن به شهر و خریداری قند، چای، کبریت، روغن و لباس گرم و کفش و کلاه، کشتن گوسفندهای پرواری و قرمه کردن گوشت آن ها برای زمستان، آماده کردن طویله و آغل برای دام ها از دیگر کارهایی است که برای استقبال از زمستان انجام می دادند.

وی اعلام کرد: جوانان و نوجوانان و حتی مردها چون روزها کوتاه و سرد است و شب ها بلند، به صورت دسته جمعی با هم قرار می گذارند که هر شب به خانه یکی بفرایند و به هر خانه که رفتند به طور معمول بزرگ خانواده پدر یا پدربزرگ نیز حضور دارد.

خلیلی اضافه نمود: شب نشینی شب چله مردم کاشمر نیز با نی نوازی و دوبیتی خوانی همراه است، بدین ترتیب که اگر کسی نواختن نی را بلد بود می زد و شخص خوش صدای مجلس نیز دوبیتی می خواند که به این خواندن، کله فریادی هم می گفتند.

وی گفت: در کاشمر نیز قرائت دیوان حافظ، طوفان کربلا، مختارنامه، امیر ارسلان، امیر حمزه، و یوسف و زلیخا رونق داشت، شروع کتابخوانی اگرچه در شب چله بود اما در ادامه آن در شب های بعد بخشی از شب نشینی مردم را به خود اختصاص می داد.