تعویض مفصل ران و پیامدها و عوارض احتمالی آن - سافاری رو

آناتومی مفصل ران

مفصل ران از جمله مفاصل بزرگ در بدن میباشد که نوعی مفصل گوی و کاسه ای است. بخش کاسه ایِ مفصل ران را استابولوم (Acetabulum) می گویند که قسمتی از استخوان بزرگ لگن میباشد. بخش گوی مانند این مفصل، سرِ فمور (Femoral Head) نامیده میگردد که در واقع بخش بالایی از همان استخوان ران (فمور) میباشد.

سطح گوی و کاسه در مفصل ران با بافتی نرم به نام غضروف مفصلی (Articular Cartilage) پوشیده شده است؛ بافتی که مانند ضربه گیر، انتهای استخوان ها را فراگرفته و سبب میگردد تا به راحتی بر روی هم حرکت کنند.

بافتی نازک به نام غشاء سینوویال (Synovial Membrane) اطراف مفصل ران را فراگرفته است. در یک مفصل ران سالم و طبیعی، غشاء سینوویال مایعی تولید میکند که سطح غضروف مفصلی را روان ساخته و تقریبا سبب از بین رفتن هرگونه اصطکاکی میگردد.

دسته هایی از جنس بافت به نام رباط (یا کپسول مفصل ران)، گوی را به کاسه متصل کرده و سبب پایداری مفصل ران میشوند.

چه دلایلی می توانند منجر به بروز درد در مفصل ران گردند؟

دلیل رایجِ بروز دردهای مزمن در مفصل ران، آرتروز میباشد. آرتروز استخوانی (Osteoarthritis)، رماتیسم مفصلی (Rheumatoid Arthritis) و آرتروز مرتبط با سوانح (Traumatic Arthritis) از انواع معمول آرتروز هستند.

آرتروز استخوانی (OA-Osteoarthritis)

آرتروز استخوانی تا به امروز هنوز به طور کامل شناخته نشده است. فاکتورهای زیادی ممکن است در آرتروز استخوانی نقش داشته باشند؛ مانند: سن، وزن، سوانح، و یا کار کشیدنِ بیش از حد از مفصل. این بیماری، که بیشتر افراد بالای 60 سال را درگیر می کند، می تواند در افرد جوانتر هم دیده گردد. در آرتروز استخوانی، سطوح نرم بین مفصلی فرسوده شده و به دلیل التهاب، مفصل دچار درد و سفتی میگردد. به تدریج با از بین رفتن غضروف مفصلی، ابتدای استخوان ساق و انتهای استخوان ران، بر روی هم کشیده می شوند.

رماتیسم مفصلی (Rheumatoid Arthritis)

رماتیسم یک بیماری خودایمنی میباشد که در آن غشاء سینوویال ملتهب شده و ضخیم میگردد. این التهاب مزمن میتواند به غضروف آسیب زده و سبب سفتی و درد در مفصل گردد. رماتیسم معمول ترین نوع، در دسته آرتروز التهابی (Inflammatory Arthritis) میباشد. روماتیسم یک بیماری سیستمیک است؛ به این معنا که یا به همه مفاصل بدن حمله می کند یا به هیچکدام. این نوع آرتروز در موارد زیر با آرتروز استخوانی تفاوت دارد:

* میان زنان شایع تر است

* پیر و جوان، به هر دو به یک شکل ضربه می زند

* به دلیل التهاب شدید، به مفاصل آسیب وارد میکند

آرتروز پس از سانحه (Trauma-Related Arthritis)

این نوع از آرتروز سومین دلیل رایج صدمه به مفاصل بدن می باشد. این نوع از آرتروز به دلیل یک آسیب قبلی، به مفاصل صدمه می زند. در واقع پس از آسیب دیدگی، استخوان و غضروف ممکن است به خوبی بهبود نیابند و این خود می تواند سبب موارد زیر گردد:

* فرسودگی بیش از حد در سطح مفاصل

* از بین رفتن سطح نرم مفاصل

* تورم مفاصل

* تاثیر منفی بر خونرسانی به سر استخوان فمور (گوی در مفصل گوی و کاسه ای)، که خود سبب بافت مردگی در استخوان (AVN-Avascular Necrosis) میگردد

بافت مردگی میتواند باعث موارد زیر گردد:

* درد در مفصل ران

* کاهش تحرک

* فروپاشی سر استخوان فمور

اگر تشخیص داده گردد که دچار بافت مردگی در استخوان شده اید اما هنوز سر استخوان فمور از هم فرو نپاشیده و اندکی سالم است، تحت یکسری فرایند های پزشکی تلاش می کنند تا بدن شما دوباره در آن ناحیه عروق خونی نو و سلول استخوانی بسازد تا جایگزین بافت مرده گردد. اما اگر این بافت مردگی در سر استخوان فمور پیشرفت کرد، در این صورت تعویض مفصل ران برای شما انتخاب مناسبی خواهد بود.

مشکل مفصل ران در دوران کودکی (Childhood Hip Disease)

مفصل ران در دوران کودکی ممکن است دچار مسائلی گردد. از طرفی هرچند این مسائل در همان دوران تا حدودی درمان گردد، همچنان ممکن است فرد را در آینده دچار آرتروز نماید؛ زیرا مفصل ران ممکن است به دلیل این مشکل به طور طبیعی و مناسب رشد نکرده و در نتیجه غضروف مفصلی آن نیز تحت تاثیر قرار گیرد.

عملکرد ایمپلنت های مفصل ران چگونه است؟

قطعات سازنده ایمپلنت

درحال حاضر، ایمپلنت های مفصل ران دارای طراحی های گوناگونی بوده و در ساخت آنها از مواد مختلفی استفاده می گردد. این ایمپلنت ها به طور کلی در دو قطعه مشترک هستند؛ قطعه سر (از جنس فلزات قوی و جلا زده شده و یا از جنس سرامیک) و قطعه استابولار (کاسه ای با دوام از جنس پلاستیک، سرامیک یا فلز که یک پوسته خارجی از جنس فلز آن را در بر گرفته).

به طور کلی روش های تثبیت برای قطعات ایمپلنت را میتوان به چهار دسته تقسیم نمود که عبارتند از:

تثبیت با تکنیک Press-fit. در تکنیک Press-fit، قطعات با وارد کردن فشار و بدون استفاده از سیمان ارتوپدی در جایشان قرار گرفته و تثبیت ایمپلنت، با رشد استخوان در اطراف قطعات صورت می گیرد. انتخاب تکنیک Press-fit یا استفاده از سیمان برای تثبیت ایمپلنت بسته به عواملی مانند کیفیت و قدرت استخوان بیمار دارد.

تثبیت به کمک سیمان. در این روش قطعات را به کمک سیمان ارتوپدی در محلشان تثبیت می کنند.

تثبیت هیبرید (Hybrid fixation). در شرایطی ممکن است نیاز باشد تا ترکیبی از هر دو روش فوق استفاده گردد؛ یعنی ممکن است تثبیت پایه به کمک سیمان (Cemented Stem) و تثبت کاسه بدون استفاده از سیمان (Non-Cemented Socket) صورت گیرد. به این حالت اصطلاحا تثبیت هیبرید گفته می گردد.

تثبیت هیبرید معکوس (Reverse Hybrid). این روش برعکس روش تثبیت هیبرید است؛ یعنی در آن تثبیت پایه بدون استفاده از سیمان (Cementless Stem) و تثبیت کاسه به کمک سیمان (Cemented Cup) صورت می گیرد و به همین دلیل به آن اصطلاحا تثبیت هیبرید معکوس می گویند.

عوارض و مسائل احتمالی بعد از جراحی تعویض مفصل ران

عفونت

احتمال بروز عفونت در محل جراحی و یا در اطراف پروتز کار گذاری شده وجود دارد. این مشکل زمانی که فرد در بیمارستان است و یا حتی زمانی که به خانه مراجعه می کند بروز پیدا می کند. عفونت حتی ممکن است چندین سال بعد ایجاد گردد.

عفونت های جزئی اطراف زخم به راحتی با آنتی بیوتیک درمان خواهند شد. اما عفونت های عمقی که در اطراف پروتز کار گذاری شده ایجاد می شوند تنها با جراحی و خارج کردن پروتز برطرف خواهند شد. هر عفونتی در بدن امکان انتشار به اطراف مفصل ران نو را خواهد داشت.

در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر، سریعاً با جراح خود تماس بگیرید:

* احساس تب شدید با دمای بیش از 38 درجه سانتی گراد.

* قرمزی در محل برش که بعد از 48 ساعت اول توسعه یابد.

* مایع چرک مانند و یا بدبویی که از محل برش ترشح گردد.

* افزایش درد یا ناراحتی که با دارودرمانی برطرف نگردد.

لخته های خون

یکی از شایع ترین عوارض جانبی عمل جراحی تعویض مفصل ران ، ایجاد لخته های خونی در سیاهرگ های پا و لگن است. اگر این لخته های خون به کمک جریان خون به سمت ریه ها حرکت کنند ممکن است زندگی فرد به خطر بیفتد. به همین منظور پزشک جراح اقدامات پیشگیرانه انجام خواهد داد و برای بیمار داروهای رقیق کننده خون تجویز خواهد کرد. علاوه بر این داروها پزشک توصیه می کند تا بیمار جوراب های مخصوص واریس به پا کرده و برخی ورزش های مخصوص پا را انجام دهد.

لخته های خونی ممکن است در یکی از سیاهرگ های عمقی بدن در قسمت ران، زانو یا لگن تشکیل شوند.

نامساوی شدن طول پاها

گاهی بعد از انجام عمل جراحی تعویض مفصل ران یکی از پاها ممکن از آن دیگری بلندتر و یا کوتاه تر باشد. پزشک جراح همه تلاش خود را می کند که طول پاها مساوی باشد، ولی گاهی لازم است برای افزایش ثبات و مکانیک زیستی مفصل ران کمی پا کوتاه تر یا بلندتر از حد معمول باشد. در این موارد به بیمار توصیه می گردد از کفش های مخصوص دارای کفی بالاتر از حد معمول استفاده گردد.

در رفتگی

در چند ماه اول بعد از جراحی تعویض مفصل ران که بافت در حال بهبود است، امکان دررفتگی مفصل تعویضی وجود دارد. اگر قسمت کروی از حفره جدا شده باشد، جا انداختن استخوان به صورت بسته (closed reduction) مشکل را برطرف می کند و دیگر نیازی به جراحی باز وجود ندارد. ولی بعد از آن اگر بازهم در رفتگی رخ دهد باید جراحی انجام گردد.

شل شدن پروتز

با گذشت زمان و به دلیل انجام فعالیت های روزانه مفصل تعویض شده ممکن است شل شده و از جای خود حرکت کند. این عارضه حتی ممکن از بر اثر پوکی استخوان رخ دهد. اگر شل شدن مفصل دردناک باشد، گاهی نیاز به جراحی دوم وجود خواهد داشت.

زخم

متأسفانه، همیشه امکان جلوگیری از بروز جای زخم در محل برش وجود ندارد. اندازه و محل زخم ها با توجه به تکنیکی که جراح شما استفاده می کند کمی متفاوت خواهد بود. معمولاً یک یا دو جای زخم در اطراف مفصل ران خواهید داشت. حتما از جراح خود بخواهید که نشان دهد محل زخم های نهایی شما کجا قرار خواهند داشت. به یاد داشته باشید که زخم ها با گذشت زمان محو می شوند و این مهم؛ به توانایی بهبودی پوست شما بستگی دارد.

جراح همچنین می تواند نکاتی را در مورد چگونگی مراقبت از زخم ها و کاهش جای زخم های به جای مانده تان تذکراتی ارائه دهد.

تغییر رنگ پوست

گاها بعد از عمل پوست محل جراحی شما می تواند کمی تغییر رنگ دهد. این شرایط باید طی چند ماه و با بهبودی محل جراحی برطرف گردد.

دیگر عوارض جانبی

آسیب رگ های خونی و رشته های عصبی، خونریزی، شکستگی و سفتی عضله از دیگر مسائل بعد از عمل جراحی هستند. برخی از بیماران از درد شدید بعد از جایگزینی مفصل تازه هم شکایت دارند.

آسیب عصبی

اگر در حین عمل، اعصاب موجود در مفصل ران یا لگن شما آسیب دیده باشد، ممکن است احساس و یا حرکت پایتان را از دست بدهید. این پدیده نادری است و در بیشتر موارد موقتی است. با این حال گاهی، از دست دادن طولانی مدت احساس یا حرکت پاها ممکن است رخ دهد.

مفصل ران نو تا چه حد فرق دارد؟

شما ممکن است در پوست اطراف محل جراحی گاهی احساس بی حسی داشته باشید. گاهی به خصوص زمانی که بیش از حد خم می شوید هم احتمال دارد که احساس سختی و گرفتی در عضلات را داشته باشید. این عارضه ها معمولاً به مرور زمان کم و کم تر خواهند شد و بسکمک از بیماران معتقدند که این عوارض در مقایسه با درد و محدودیت حرکتی که پیش از عمل تجربه کرده اند، چندان موضوع قابل توجهی نیست.

در فرودگاه ها یا مراکز خرید غالباً دستگاه هایی برای تشخیص فلزات و بارکد محصولات وجود دارد، مفصل ران نو به دلیل اینکه از فلز ساخته شده، این دستگاه ها را فعال می کند. اگر زنگ این دستگاه ها در هنگام عبور شما از میان آن ها به صدا درآمد، لازم است که به مامور حراست مجموعه اطلاع دهید که عمل جراحی تعویض مفصل ران داشته اید. می توانید از پزشک جراح خود بخواهید که برای شما تاییدیه انجام عمل جراحی مفصل ران را تنظیم کرده تا همیشه به همراه داشته باشید.

منبع: سایت دکتردکتر

سایت تهران ارکاک

سایت دکترسلام

منبع: راسخون