دلیل امکان وجود سم آفلاتوکسین در بعضی محصولات کشاورزی - سافاری رو

به گزارش اعتماد، به همین دلیل نیز جامعه اروپا دفن پسماند های پردازش نشده را تا سال 2030، زیر 10 درصد تصویب نموده است که تا امروز 6 کشور آلمان، سوئد، بلژیک، هلند، دانمارک و اتریش به این هدف رسیده اند و سایر کشور ها به ویژه شرق اروپا با اجرای برنامه های مختلف پردازش و فراوری انرژی (زباله سوز هاضم بی هوازی کمپوست اصولی و بازیافت) با سرعت های متفاوتی به سمت این هدف در حرکت هستند.

یکی از مواردی که به کاهش زباله های دفنی یاری چشمگیری می نماید بازیافت اجزای خشک و ارزشمند زباله و فراوری کمپوست است. اما باید درنظر داشت در فرآیند فراوری کمپوست با توجه به اینکه با میکروارگانیسم ها سر و کار داریم، علاوه بر انتخاب صحیح فناوری فراوری کمپوست، بهره برداران آموزش دیده نیز مورد احتیاج است.

هدف اصلی از فراوری کمپوست کاهش حجم زباله دفنی و آلایندگی محیط زیست است که اگر اصولی انجام نگردد نه تنها به کاهش آلودگی های حاصل از پسماند یاری ننموده بلکه باعث افزایش انتشار عوامل بیماری زا و بروز بیماری های صعب العلاج در صورت استفاده از کمپوست فراوریی خواهد شد.

جواد نصیری کارشناس ارشد حوزه پسماند در این باره به اعتماد گفت: در حال حاضر در کشور های اروپایی از کمپوستی که در محیط بسته و کاملا بهداشتی فراوری می گردد، پس از افزودن مواد آلی و رعایت استاندارد های سختگیرانه، به عنوان کود استفاده می گردد.

بعلاوه باید در نظر داشت در کشور های اروپایی کمپوستی که از زباله مخلوط تهیه می گردد فقط در موارد خاص مانند پوشش دهی روزانه محل دفن استفاده می گردد و حتی مناسب پوشش دهی دفن نهایی یک دفنگاه زباله نیست، چون امکان انتشار آلودگی دارد (منظور از زباله مخلوط، زباله ای است که در مبدا تفکیک نشده و در مراکز بازیافت تفکیک می گردد و زباله خشک با مواد تر و فسادزا آلوده شده است).

اما متاسفانه در برخی موارد مواد ارزشمند و خشک زباله مخلوط که در مراکز دفن زباله یا مخازن ذخیره کنار خیابانی شهری تفکیک شده اند در کشور ما در صنایعی مانند تهیه کیسه زباله و بعضا عروسک و اسباب بازی و حتی ظروف پلاستیکی مورد استفاده قرار می گیرد.

نصیری شرح داد: در کشور های اروپایی از سال 2005 استفاده از کمپوستی که از زباله مخلوط تهیه می گردد ممنوع اعلام شده است، زیرا کمپوستی که از این زباله ها تهیه می گردد حاوی فلزات سنگین است که در تنه و ساقه درختان نفوذ نموده و ذخیره می گردد و چوب این درختان در صنایعی مانند ساخت لوازم چوبی (مبل و جایگاه) مورد استفاده قرار می گیرد که در اثر استفاده انسان ها، بر سلامتی تاثیرگذار خواهد بود. تنها راه استفاده خاک پوشش دفنگاه است یا باید سوزانده گردد.

جواد نصیری در خصوص فراوری کمپوست در ایران به خصوص شهر های شمالی و ساحلی ایران می گوید: اولین موضوعی که باید درنظر گرفت این است که اصولا کمپوست، کود نیست و به عنوان یک بهبود دهنده خاک در زمین های فقیر (کم بودن هوموس و ...) مطرح است.

وی تشریح کرد: تهیه کمپوست در شهر های مختلف به نسبت رطوبت هوا شرایط خاص خود را دارد. درواقع از تکنولوژی که به طور مثال در تهران استفاده می گردد، نمی توان در شهر های ساحلی با رطوبت بالا استفاده کرد.

باید در نظر داشت کمپوستی که در شهر های با رطوبت بالا تهیه می گردد احتیاج به هوادهی و در برخی فصول حتی گرمادهی در محیط بسته دارد تا کمپوست تثبیت شده و خشک گردد و رطوبت به جای مانده باعث ایجاد آفلاتوکسین نگردد.

آفلاتوکسین سم قارچ طبیعی (کپک) است که در محیط گرم و مرطوب رشد می نماید و با توجه به شرایط آب وهوایی، شهر های نوار ساحلی (شمال و جنوب) مستعد فراوری این سم در کمپوست های با فرآوری نامناسب هستند؛ لذا امروزه ما شاهد هستیم که کمپوست فراوریی در منطقه ها ساحلی کشور، چون اولا فناوری منتخب، صحیح نیست و ثانیا بهره برداران و کارگران طرح آموزش کافی ندیده اند؛ کمپوست حاصله در اغلب ایام سال تثبیت نشده و حاوی این سم خطرناک است و اگر از آن کمپوست در کشاورزی استفاده گردد به وسیله خاک مستقیما به گیاه نفوذ نموده و با تغدیه انسان ها و جانوران از گیاهان و میوه های حاصله در واقع این سم وارد بدن انسان ها می گردد؛ البته ممکن است مشکل آفلاتوکسین با گرمادهی در زمان گرانول سازی برطرف گردد ولی جداسازی شیشه و پلاستیک از کمپوست حاصل از زباله های مخلوط پرهزینه بوده و عدم جداسازی آن ها بر کیفیت خاک هایی که از این محصول استفاده می نمایند تاثیرات مخربی به جا می گذارد. شاهد این موضوع، عدم استفاده از کمپوست به وسیله خود شهرداری ها است.

در واقع فراوری کمپوست در ایران و به ویژه در شهر های شمالی ایران برای شهرداری ها صرفه مالی ندارد و فراوری کمپوست در استان های شمالی احتیاج به فناوری های متفاوت تری نسبت به فناوری های مورد استفاده فعلی دارد که پرهزینه تر هستند. استفاده از کمپوست فراوریی در شهر های شمالی با فرایند فعلی فراوری کمپوست به صلاح نبوده و می تواند برای سلامتی عموم مضر باشد.