هزارمین موزه ایران در سال 1400 راه اندازی می گردد - سافاری رو

به گزارش ایرنا، سال 1399 را می توان سال غربت موزه های کشور نام گذاری کرد، 740 موزه کشور سالی را تقریبا بدون بازدیدنماینده گذراندند، اگر چه تمهیدات و تدابیر لازم بر مبنای شیوه نامه های بهداشتی تدوین و ابلاغ شده است، اما به نظر می رسد تا زمانی که کرونا تمام نشود، نمی توان شاهد حضور گردشگران در سالن های موزه های کشور بود و آثار تاریخی و اشیا موزه ای باید همچنان چشم انتظار بازدیدنمایندگان مشتاق خود بمانند.

موزه ها عامل و محصول توسعه هستند؛ به همین دلیل در ارزیابی شاخص های فرهنگی کمیت و کیفیت موزه ها در رده های نخست جدول قرار دارند؛ در سال های پس از پیروزی انقلاب اسلامی علاوه بر تشکیل موزه های تخصصی در حوزه میراث فرهنگی، وزارتخانه ها و دستگاه هایی مانند نفت، ارتباطات، کشاورزی و شهرداری ها هم به عرصه موزه سازی وارد شدند از طرفی بسیاری از علاقه مندان هم موزه ها و مجموعه های خصوصی راه اندازی کردند.

با توجه به ظرفیت های متنوع و مختلف داخلی، ایران می تواند در عرصه های بسیاری در دنیا از جمله نفت و گاز، معدن، دانش و علوم، و همچنین امور دفاعی در دنیا حضور پیدا کند، اما بی تردید در عرصه میراث فرهنگی و هنرهای سنتی و صنایع دستی بازیگر اصلی و بدون رقیب در منطقه و دنیا است؛ این شایستگی بجز آثار و مقاله های علمی، از شگفتی و تحسین بازدیدنمایندگان خارجی موزه ها وقتی به ایران سفر می نمایند و چه زمانی که اشیاء تاریخی مربوط به فرهنگ و تمدن ایران را در موزه های دنیا می بینند، کاملا مشهود است.

همین علاقه و اشتیاق در تمام یک قرن گذشته برای دیدن آثار تمدن ایرانی و حجم آثار تاریخی کشف شده در کاوش ها در کشور نشان می دهد که برای حفاظت و نگهداری و همچنین نمایش این آثار، علاوه بر مشارکت سایر سازمان های دولتی برای احداث موزه های اختصاصی و منطقه ای، بخش خصوصی هم می تواند برای سرمایه گذاری و توسعه موزه های مشارکتی و خصوصی وارد عرصه موزه سازی و مجموعه داری شود.

افتتاح هزارمین موزه کشور در سال 1400

محمدرضا کارگر مدیرکل امور موزه ها و اموال منقول تاریخی کشور اوایل اسفندماه خاطرنشان کرد که 740 موزه فعال در کشور وجود دارد، که از این تعداد 455 موزه از ابتدای قرن حاضر تا سال 1392 ایجاد و در طول هشت سال گذشته یعنی در دولت یازدهم و دوازدهم، بیش از 285 موزه ساخته شده است و کوشش خواهد شد با حمایت دولت، هزارمین موزه کشور تا انتها سال 1400 افتتاح شود.

در این میان دستگاه های اجرایی کشور 277 موزه در کشور ساخته اند، که ساخت 20 موزه به قبل از پیروزی انقلاب اسلامی برمی شود و مابقی در طول 43 اخیر ساخته شده است؛ به طور مثال پنج موزه توسط وزارت نفت ساخته شده و این وزارتخانه زمینه ساخت ده ها موزه دیگر از نظر ساختمان و اشیا را فراهم نموده است.

ساخت 45 موزه قبل از انقلاب

تا پیش از انقلاب اسلامی 45 موزه در کشور احداث شده بود که 25 موزه به صورت تخصصی به اموال اختصاصی میراث فرهنگی تعلق داشت و 20 موزه هم متعلق به سایر دستگاه ها و سازمان های کشور بود.

با پیروزی انقلاب اسلامی بخش زیادی از عمارت ها و بناهای در اختیار خانواده پهلوی به موزه تبدیل شد و با رویکرد دولت های پس از انقلاب تا سال 1383 با راه اندازی 75 موزه تعداد موزه های کشور که تحت مدیریت سازمان میراث فرهنگی (وقت) قرار داشت به 100 موزه رسید.

احداث 205 موزه از سال 57 تا 83

در همین مدت موزه های فعال تحت پوشش سایر دستگاه ها، 5.5 برابر شد و به 110 موزه رسید، در این دوره فصل جدیدی از راه اندازی و احداث موزه ها نیز شروع شد و موزه های مشارکتی و موزه های خصوصی هم به مجموعه موزه های کشور اضافه شد.

از ابتدای انقلاب اسلامی تا سال 1383، تعداد پنج موزه مشارکتی و 15 موزه خصوصی در کشور راه اندازی شد و مجموع کل موزه های کشور به 205 موزه رسید.

پیش از شروع دولت تدبیر و امید (1391-1384) سازمان میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی 114 موزه را احداث و راه اندازی کرد، در همین مدت 44 موزه به موزه های تحت پوشش سایر دستگاه های کشور افزوده شد، در حالی که 19 موزه مشارکتی و 24 موزه خصوصی فعالیت خود را شروع کردند؛ در مجموع در دولت نهم و دهم 201 موزه به تعداد موزه های کشور اضافه شد.

ساخت 103 موزه دولتی اختصاصی در دولت تدبیر و امید

با شروع دولت یازدهم در سال 1392، ساخت موزه های اختصاصی تحت مدیریت دستگاه های دولتی در سال اول با 12 موزه شروع شد؛ اگر چه در سال 93 هیچ موزه ای در این حوزه راه اندازی نشد و در سال 94 نیز فقط 5 دستگاه موزه اختصاصی احداث کردند، اما سال های 95 تا 99 شاهد رشد چشم گیری در این زمینه بودیم؛ به طوری که در سال انتهای دولت یازدهم 12 موزه راه اندازی شد.

دستگاه های دولتی در سال 96 (سال ابتدایی دولت دوازدهم) 21 موزه، در سال بعد 16 موزه و در سال 98 نیز 19 موزه و سال گذشته (99) نیز 18 موزه ساختند، که در مجموع سهم دولت تدبیر و امید از مجموع 277 موزه تحت مدیریت دستگاه های دولتی به 103 موزه رسید.

سال 98؛ سال طلایی موزه های خصوصی

سال 98 را می توان سال طلایی احداث موزه های خصوصی برشمرد، در این سال 34 موزه خصوصی مجوز گرفتند و فعالیت خود را شروع کردند، و با احداث 6 موزه تحت مدیریت وزارت میراث فرهنگی و 19 موزه متعلق به سایر دستگاه های دولتی، در مجموع 59 موزه در کشور احداث شد که در حوزه موزه سازی و موزه داری در همه سال ها از زمان احداث موزه ها در کشور محسوب می شود، روندی که در سال 1399 به دلیل فشار مالی و کمبود اعتبارات و شیوع کرونا طرح های راه اندازی موزه ها در هر سه حوزه (دولتی، مشارکتی و خصوصی) با کندی روبرو شد، اما با همه این شرایط در سال 99 بیش از 40 موزه احداث و به بهره برداری رسید.

به طور کلی از مجموع 740 موزه فعال کشور، 289 موزه تحت مدیریت وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی و 277 موزه تحت پوشش سایر دستگاه های دولتی، 37 مجموعه جزو موزه های مشارکتی و 169 مجموعه خصوصی تحت عنوان موزه فعال است.